Osijek – największe miasto Slavonii

Osijek, piękne miasto położone nad rzeką Drawą, był pierwszym punktem naszej podróży po Slavonii, Baranji i Srijemie. Miasto rozciąga się wzdłuż rzeki Drawy i podzielone jest na dwie części: Gornji grad i ­Dolnji grad. Między tymi dwiema częściami znajduje się stare miasto.  Latem, nad brzegiem Drawy, mieszkańcy Osijeku odpoczywają na plaży Copacabana, skąd mamy widok na panoramę miasta.

To, co najmocniej utkwiło nam w pamięci to ulica Europejska z robiącymi wrażenie, secesyjnymi budynkami, pamiętającymi czasy panowania austro-węgierskiego oraz Tvrđa. Tvrđa, barokowa starówka, na uboczu od centrum miasta, powstała w miejscu dawnej habsburskiej twierdzy, strzegącej przeprawy przez Drawę. W Osijeku znajduje się port lotniczy.

Centrum, kładka młodości i plaża Copacabana

Jednym z głównych miejsc spotkań miejscowych jest plac Ante Starčevića. Na każdym kroku, na fasadach budynków nadal widać ślady ostatniego konfliktu.

Do ciekawszych budowli z pewnością należy zaliczyć również budynek kina Urania, który został wybudowany w 1912 roku, a którego wejścia strzeże wyjątkowy Sfinks.

Kilka słów o Osijeku

Osijek, największe miasto Slawonii i stolica żupanii osijecko-barańskiej, leży nad rzeką Drawą. Historia miasta sięga czasów rzymskich, kiedy istniała tu osada wojskowa Mursa. Nazwa Osijek pojawiła się po raz pierwszy w 1196. Od początków XII wieku miasto było ośrodkiem handlowym i portem. W latach 1526-1687 Osijek znajdował się w granicach imperium osmańskiego.

Ślady średniowiecznego i tureckiego miasta zachowały się do dzisiaj. Są w Osijeku resztki murów starej tureckiej fortecy, znanej dziś jako Turski zid (turecki mur) lub Filebejeva utvrda (fort Filibeja), leżący obok drogi prowadzącej do Tvrđi, czy na stare miasto.

Przez wieki Osijek pełnił funkcje strategiczne, strzegąc najsłynniejszej przeprawy przez Drawę, czyli Mostu Sulejmana wybudowanego przez Turków w XVI wieku. Most łączył będące w tureckim władaniu Węgry z częścią Chorwacji – Sremem. Uważany za wielkie zagrożenie dla chrześcijańskiej Europy, był atakowany wiele razy i ostatecznie został spalony przez armię habsburską w 1687 roku.

Do sakralnych zabytków miasta zalicza się kościół św. Jakuba z klasztorem Kapucynów, kościół św. Michała, kościół św. Krzyża wraz z klasztorem Franciszkanów oraz neogotycka konkatedra św. Piotra i Pawła usytuowana przy placu Ante Starčevića. Katedra jest jedną z najwyższych budowli w Chorwacji (94 m).

Knedlowe dzwony

Pierwsze na świecie “knedlowe dzwony” dzwonią w Chorwacji od ponad 330 lat. Słynne dzwony kościelne w Osijeku biją regularnie w każdy piątek o godzinie 11 przed południem. Dla mieszkańców to sygnał, by rozpocząć przygotowania jednego z najbardziej popularnych dań regionalnych – knedli. „Knedlowa” funkcja kościelnych dzwonów nie była zamierzeniem inicjatorów tej wyjątkowej tradycji.

Ulica Europejska

Na zachód od starego miasta w kierunku Górnego Miasta prowadzi szeroka Europska avenija, czyli ulica Europejska, wzdłuż której stoją pięknie zdobione secesyjne budowle. Do najciekawszych należy budynek kina Urania. Mówi się, że ulica Europejska jest najdłuższym ciągiem secesyjnych budynków w Europie południowo-wschodniej.

Tvrđa – twierdza w Osijeku

Z północnej strony rzeki Drawy rozciągają się bagna. Na starym mieście warto zwrócić uwagę na ogromną fortecę z wieloma ­bastionami, wybudowaną w 1712 r. na planie gwiazdy przez Austriaków. W centrum Tvrđy, czyli twierdzy, jak nazywane jest całe stare miasto, znajduje się Plac Świętej Trójcy, na środku którego stoi barokowa kolumna zbudowana przez mieszkańców miasta w 1729 r. w podzięce za uratowanie przed epidemią dżumy.

Plac otoczony jest osiemnastowiecznymi budynkami, a w jego zachodniej pierzei rzuca się w oczy piękna kamienica z arkadami i wieżą zegarową. Od strony północnej usytuowany jest główny budynek uniwersytetu z imponującą barokową fasadą.

Jeśli trzymaliście kiedykolwiek banknot 200kn już teraz wiecie co przedstawia rysunek na rewersie.

W twierdzy toczy się nocne życie Osijeku. Mieści się tam wiele restauracji, winoteka z wyborem naprawdę dobrych win, a także siedziba miejscowych artystów, których obrazy zrobiły na nas niesamowite wrażenie. Przy głównym placu twierdzy znajduje się budynek uniwersytetu, dawna kwatera główna, który został uwieczniony na banknocie 200 kun.

To właśnie w Osijeku, zetknęliśmy się po raz pierwszy ze slavońską kuchnią, w karczmie Kod Ruže, znajdującej się na terenie twierdzy. Kuchnia tego regionu ma bardzo wiele podobieństw do kuchni polskiej. Oczywiście, na stole znajdziemy więcej papryki w różnej postaci.

O poranku, zanim ruszyliśmy w dalszą drogę, udaliśmy się ponownie na główny plac twierdzy, na targ staroci.

Czerwony Fico – bohater miasta

Po raz kolejny Osijek stał się miejscem zaciętych działań wojennych podczas wojny z Serbią w roku 1991. Miasto było miesiącami ostrzeliwane, zniszczone mosty na Drawie i kilka zabytkowych budowli w centrum.

27 czerwca 1991 roku, Jugosłowiańska Armia Ludowa zademonstrowała swoją „siłę” przejazdem czołgów przez miasto. W pewnej chwili, niespodziewanie, na ich drodze stanęła czerwona Zastava 750, popularnie zwana Fićo (odmiana licencyjna samochodu Fiat 600). Jak można było się spodziewać, Fićo nie stanowił większej przeszkody dla czołgu, który przejechał po nim. Czerwony Fićo szybko stał się legendą i zapisał się w zbiorowej pamięci Chorwatów.

Czerwony Fiat otrzymał w 2011 roku w Osijeku pomnik, który trwale przypomina o tym wydarzeniu, symbolizując stanowczość i opór małego człowieka wobec siły i agresji.

Nagranie przedstawiające zgniecenie małego fiata, znajduje się poniżej.

Osijek na mapie